تاثیر نامطلوب بازیهای رایانه‌ای بر جسم و روح کودکان/ از چاقی و تنبلی چشم تا انزوا و خشونت!
بد نیست بدانید که کم تحرکیِ ناشی از استفاده بیش از حد از بازی های کامپیوتری، باعث بالا رفتن کلسترول، فشار خون، چاقی و دیابت در بزرگسالی می شود. چیزی نمی‌گذرد که کودک معصوم ما درگیر بیماریها‌یی می شود که مادربزرگ و پدربزرگ هایمان در سنین هفتاد هشتاد سالگی هم با آن روبه رو نبودند.
این روزها دیگر دست هر کودک شهر جای یک شاخه نور، یک گجت است. موبایل، تبلت، پی اس پی و ...
تکنولوژی‌هایی که کودک را به سرزمین بازی و انیمیشن برده و آنقدر جذابیت دارد که او را ساعتها و ساعتها میخکوب کند، او تنها چیزی که از شما خواهد تنوع تکنولوژی است و نه چیز دیگر. به جای موبایل، تبلت طلب می کند، گاهی هوای پی اس میکند، یک زمان رایانه را روشن میکند و به همین منوال تنها تحرکی که از خودش نشان میدهد جا به جا شدن میان مبل و صندلی‌هاست. دیگر خبری از گرگم به هوا، بدو بدوهای توی پارک و فوتبال و لِی‌لِی بازی نیست! هر زمان هم که والدین بچه ها را وادار به کمی تحرک می کنند، زود خسته می شوند و یا دوباره دور هم جمع می شوند و به ردوبدل کردن آخرین ورژن فلان بازی اکتفا می کنند. به نظر می رسد برخی والدین هم چندان ناراضی نیستند. بچه ها کمتر از قبل صدایشان در می آید. مهمانی ها آرام تر برگزار می شود، چون خبری از بدوبدوهای کودکانه نیست. خبری از سوالات مسلسل‌وار نیست. همه یک جا جمع می شوند و سرشان را روی گجت‌هایشان خم می کنند. ساعتها و ساعتها ...
در این یادداشت قصدمان آسیب شناسی استفاده افراطی از گجت‌ها و بازی های اینترنتی و تأثیر این عدم تحرک بر جسم کودک است. جسمی که در ابتدای رشد هست و نیاز به تحرک فراوان دارد.
رشد قدی در دوران کودکی:
فاکتورهای متنوعی در رشد کودک دخیلند؛ هورمون رشد، نوع تغذیه، تحرک و ... در این میان رشد قدی، یعنی رشد طولی استخوان‌ها که در دختران در سنین 16 تا 17 سالگی و در پسران حدود سنین 18 سالگی، تمام می‌شود، تحت تأثیر تحرک است. پس این سن و سال رشد قدی بسیار کند و ناچیز است. اغلب کودکان امروزی در این سنین به جای تحرک، به یک جا نشینی و خم شدن روی گجت‌ها مشغولند. بنابراین والیبال و بسکتبال، پس از سنین رشد، اگر چه خوبند اما دیگر تأثیر چندانی در رشد قدی کودک نخواهند داشت. بهتر است زمانی که کودک در مسیر رشد طولی استخوانهایش قرار دارد، برای او برنامه مدونی جهت تحرک و ورزش داشته باشیم. به جز این، تحرک و ورزش در کودکی جلوی شکنندگی استخوان‌ها را در بزرگسالی می گیرد.
کم تحرکی و خطر بیماریهای قلبی:
شاید با خودتان بگویید: «بچه که کلسترول نمی‌گیره» اما حقیقت این است که کودکانی که ورزش نمی کنند بیشتر از دیگران در معرض بیماری های قلبی هستند. بد نیست بدانید که کم تحرکیِ ناشی از استفاده بیش از حد از بازی های کامپیوتری، باعث بالا رفتن کلسترول، فشار خون، چاقی و دیابت در بزرگسالی می شود. چیزی نمی‌گذرد که کودک معصوم ما درگیر بیماریها‌یی می شود که مادربزرگ و پدربزرگ هایمان در سنین هفتاد هشتاد سالگی هم با آن روبه رو نبودند.
چاقی؛ معضلی جهانی
طبق آمار، 42 میلیون کودک در دنیا هستند که از اضافه وزن رنج می برند، در ایران هم آمار کودکان مبتلا به چاقی در حال افزایش است و گفته می شود که بیش از سی درصد کودکان در ایران در دسته چاق‌ها قرار می گیرند. این در حالی است که گفته می شود کودکانی که در روز بیش از 5 ساعت وقت خود را صرف دیدن تلوزیون می کنند بیش از بقیه در معرض ابتلا به اضافه وزن و چاقی هستند. کودکان در بعضی دوره های سنی بیشتر در معرض خطر چاقی هستند، که به آن دوره جهش چربی می گویند؛ در سنین 4 تا 6 سالگی و نوجوانان در سنین 12 تا 17 سالگی در دوره بحرانی چاقی به سر می برند.
اگر به برنامه روزانه اغلب کودکان، خصوصا در تابستان، یا پیش از ورود به مدرسه نگاه کنیم، بیشترین زمان آنها صرف دیدن تلوزیون، بازیهای رایانه‌ای، کار با گجت‌ها و ... می‌شود، این زمان بسیار بیش از 5 ساعت است و عدم تحرک این چنینی در کنار برنامه تغذیه نامناسب که سرشار از غذاهای فست‌فودی است، باعث چاقی کودکان شده و عواقبی را به دنبال دارد.
تنبلی چشم:
در تعریف تنبلی چشم آمده است که؛ چشم کودکان در سنین پایین تا رسیدن به تکامل، دارای رشد سریعی است و این سرعت در تکامل می بایست در هر دو چشم همزمان و متناسب اتفاق بیفتد. اگر این اتفاق در هر دو چشم به شکل همزمان پیش نرود و یک چشم به طور طبیعی ببیند و چشم دیگر، چند نمره با چشم سالم فاصله داشته باشد، اختلال تنبلی چشم اتفاق افتاده است.
در مورد بازیهای رایانه ای و نقش آن در تنبلی چشم باید گفت که بازی های رایانه ای به خودی خود باعث ایجاد تنبلی چشم نمی شوند اما فشار زیادی به آنها وارد می کنند که در نهایت باعث ضعیفی چشم های کودک می شوند. کودکان زمانی که دچار ضعیفی چشم می شوند یا چشم هایشان به دلیل تماشای زیاد تلوزیون یا کار با گجت‌ها دچار آسیب می شود، دچار قرمزی چشم شده، آنها را با دست فشار می دهند و مدام فاصله خود را به مانیتور کامپیوتر، تلوزیون یا گجت کمتر می کنند.
پلک نزدن، حین بازی و تماشای تلوزیون، به شکل مستمر، باعث خشکی و بخستگی چشم می شود و سرگیچه و حالت تهوع از عوارض آن است.
زمان استفاده از بازی های رایانه ای و گجت‌ها
طبق گفته ی کارشناسان کودکان نباید بیش از دو ساعت در روز از این وسایل و بازی ها استفاده کنند. همچنین میزان نشستن پشت میز رایانه نباید بیش از 20 تا 30 دقیقه باشد و کودک پس از گذران این زمان، باید به بازی و تحرک بپردازید.
تأثیرات روحی استفاده از بازی های رایانه ای
الف: خشونت
زمان زیادی از خوش خیالی والدین و مسئولان نسبت به بازی های کامپیوتری نگذشت. خیلی زود همه دریافتند که هر بازی رایانه ای حاوی محتوا و پیامی است که کودک خیلی زود آن پیام را در ضمیر ناخودآگاه خود خواهد پذیرفت و دست به تقلید از شخصیتهای بازی ها خواهد زد. اولین پیامد بازیها، خاصه بازی های جنگی، "خشونت" است. اگر کودک و نوجوان بدون نظارت خارجی والدین حق استفاده بی رویه از گجت ها و انجام هر گونه بازی را داشته باشد، خواه ناخواه درگیر آسیب های آنها هم خواهد شد.
ب: انزوا و درونگرایی
دیگر خبری از بازیهای دسته جمعی نیست؛ هر کودکی با یک تبلت، گوشی، رایانه خلوت کرده است و به بازی انفرادی خود و انیمیشنهای بی جان می پردازد. این کودکان در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران دچار ناتوانی هستند؛ انزوا، درونگرایی و خشم، پیامد استفاده بی رویه از بازیهای کامپیوتری و دوری گزیدن از اجتماع همسالان است.
ج: تحمیق و گول زدن ذهن کودک
استفاده از بازی های کامپیوتری باعث حماقت و گول خوردن مغز در کودک می شود. این بازی ها به دلیل عدم دسترسی و تداخل در آنها سبب گول زدن سلولهای مغزی در کودکان می شود و اعتماد به نفس آنها را پایین می آورد. همچنین به دلیل دور کردن آنها از فضای ارتباطی و انجام بازی های خلاقانه دسته جمعی و ارتباطی، باعث عدم رشد مهارت های اجتماعی و فردی در کودک می شود.
د: افت تحصیلی و اعتیاد
خاصیت بازی های رایانه ای این است که خیلی زود افراد به آنها اعتیاد پیدا می کنند. دیگر در هر زمانی، دغدغه ذهنی گذراندن فلان مرحله و عبور از فلان مانع مجازی را می پرورانند. گاهی خواب راحت فرد را نیز تحت تأثیر قرار میدهند. این امر در میان دانش آموزان، سبب افت تحصیلی می شود.
